Tuesday, 20 October 2015

ajar PRANATACARA



                     Hasil gambar untuk pranotocoro                                                                  
A.   WERDINING PANATACARA
Pranatacara yaiku paraga kang duwe jejibahan/tugas nata   lan nglantarake acara/titilaksana  ing upacara adat (manten, sripah, lsp) utawa pasamuwan/ pertemuan kang asipat resmi/formal. Dadi lugune jejibahan atur palapuran (protocol) tumrap cak-cakaning utawa lakuning adicara. Nanging kagawa beda-bedaning jaman, papan lan kahanan tumraping upacara siji lan sijine mula ayahan pranatacara dadi mingsad-mingsed, malah uga dadi rowa (luas). Mula ayahane pranatacara banjur bisa dadi : speaker, reader, announcer, dhalang, director, manager, trainer, sutradara, assistant, master of ceremony, orator.
B.   ISTILAH/BEDHAHAN
Sebutan liya kanggo pramatacara yaiku : panatacara, panata adicara, pranata adicara, juru wicara, juru paniti laksana, pranata titilaksana, protokol, pengacara, pembawa acara, juru imbau, master of ceremony (MC).
C.   CECAWIS SANGU-SANGUNING PRANATACARA
1.   Sangu Pokok
a.     Oleh Swara       
Swara pinangka srana babaraning basa kudu kaudi supaya ulem, kung, dekung,                                           membat  mentul, kepenak dirungokake.
Ø Kedaling swara (metune swara) : tuladha ngeja abjad Jawa
Ø Ucapan; tuladha : rasa-rasane, utama-utamane, manis –manise, pendeng, rendheng, petel-pethel, lsp.
Ø Lagu (wirama)
Nyakup sora-lirih, panjang-cendheking swara, membat mentul, rikat-rindhik, lan lak-luking swara.
Lagu tumrape basa Jawa dirani dekung
b.     Olah  Basa  lan Sastra
                   Ulah Basa lan Sastra
          Basa kang digunakake pranatacara: bener, pener, becik, endah, lan
          gampang ditampa.   Basa kang becik yaiku basa kang trep panganggone.   
         Supaya trep kudu ngeling:
Ø Sapa sing guneman
Ø Sapa sing tumanggap wawan gunem/audiens
Ø Sapa /apa sing digunem
Ø Kepriye swasanane (wektu, papan, kahanan)
 Dene kawruh kasusastran nyakup: pepindhan, panyandra, wangsalan,
 parikan, tembang,    purwakanthi    Pewayangan, kawruh  
 karawitan/gendhing-gendhing upacara manten, lsp.


2.     Sangu Tambahan
a.     Olah Busana
                       Pranatacara kudu bisa ngadi busana kang bener lan pener, murwat,
                  laras karo kahanan, rapi, lan tumata panatane.
b.     Olah Raga : Prinsip Sapta-Ma      
Ø MAGATRA , Bleger wewujudan, rupa, adi ing sarira, edi ing busana; trep, pantes, luwes, jangkep.
Ø MALAKSANA, Tindak sapecak, sajangkah ditata runtut, luwes mrabawa; manteb; ora ingah-ingih, ora wigah-wigih.
Ø MAWASTHA, Ngadeg jejeg, ora kendho, ora dhoyong, sikil kiwa-tengen ora kekamban utawa keciyuten
Ø MARAGA, Ora rongeh, ora edheg, ora gumeter, anteb anteng, obahing awak, sirah, gulu lumrah samadya, obah-owahing pasemon (raut muka) nggambarake ati.
Ø MALAGHAWA, Trampil trengginas, ora remben, ngleler, ora angas gas-gasan. Cag-ceg, lancer, gancar, sembada ing karya.
Ø MATANGGAP, Tanggap ing swasana (tahu situasi dan kondisi) , bisa girang gumbira, mesem ngguyu marang kang antuk kabegjan kanugrahan, bisa kucem luyu, susah sedhih belasungkawa marang kang nandhang dhuhkita.
Ø MAWWAT, tanggap, tangguh, tanggon prapteng ngendon; mrantasi lan ngentasi gawe saka wiwitananing acara nganti pungkasan.

         3.    Sangu Penyengkuyung
a.     Mental  : amrih mentale kandel kudu akeh gladhen, biasa ngadhepi wong akeh (forum), siap materi
b.     Sekolah, kursus, maca buku bab pranata adicara
c.      Gladhen          : pranatacara kudu sregep gladhen micara murih wegig, besus micara
d.     Pangrengga swara (sound system)        : MC kudu sesambungan karo pangrengga swara bab tata papan, urutan gendhing, sasmita gendhing, lsp.
e.      Kasamaptaan (sumadhiya ing dhiri sawega ing gati)         : Pranatacara kudu siap sawanci-wanci ditimbali dening pawongan kang ngersakake murih ora nguciwani, samapta ing raga, busana, basa an wicara.
f.       Mitra tembayatan (relasi)  : kayata perias, Wedding Orgnyzer, catering, fotografer, lsp

D.   CENGKORONGAN BAKU WICARA PRANATACARA
1.     Pambuka
·        Salam pambuka
·        Sapa aruh marang tamu
·        Muji syukur mring Pangeran
2.     Maosake rantamaning adicara

3.     Nyuwun gungan supaya tamu kersa njenengi adicara saka purwa, madya tumeka wasana
4.     Ngaturake adicara siji mbaka siji kanthi wijang
5.     Panutup
·        Nyuwun pangapura yen ana cewed lan luput anggone ngacarani (kalebu nyuwunake pangapura sing hamengku gati/ panitya)
·        Nderekake ndedonga panutup
·        Salam panutup

E.    TULADHA RANTAMAN ADICARA
1.     Rantaman Adicara Rapat Pemudha Rembag 17-an
·        Kaping sepisan,  pambuka
·        Kaping kalih, Atur pambagya saking Ketua Pemudha
·        Kaping tiga , rembagan bab pengetan 17-an
·        Kaping sekawan, panutup
2.     Rantaman Adicara  Rapat Pemudha
·        Pambuka
·        Atur Pangandikan
Ø Atur pangandikan Bp. Ketua RW
Ø Atur pangandikan Ketua Pemudha
·        Pirembagan program kegiatan
·        Mancawarni (gantine tembung: Lain-lain ing Basa Indonesia)
·        Panutup
3.     Rantaman Adicara Rapat RT
·        Sapisan, pambuka
·        Kaping kalih atur pambagya saking Bapak Ketua RT
·        Kaping tiga, Rembag rukun warga sinambi asok dana saben wulan dhumateng paraga kahartan (Bendahara)
·        Kaping sekawan, arisan
·        Kaping gangsal, palaporan
·        Kaping enem, panutup
4.     Rantaman Adicara Kesripahan
·        Ingkang sepisan, pambuka
·        Ingkang kaping kalih, atur panuwun kulawarga
·        Ingkang kaping tiga, atur bela sungkawa saking para takziah
·        Ingkang kaping sekawan donga angkating layon
·        Ingkang kaping gangsal panutup
5.     Rantaman Adicara Penganten Prasaja (Sederhana/climen)
·        Pambuka
·        Atur Pambagya harja
·        Pasrah saha panampi calon penganten kakung
·        Ijab qobul
·        Sumene/ sigeg ( gantine tembung :  istirahat)
·        Pengaosan utawi wasitatama
·        Panutup



F.    CAK-CAKANE
1. Panatacara wis rawuh ing dhapukan panitya, supaya ngerti cengkorongan (garis besar) acara
2. Rawuh ing patemon sabanjure, murih ngerti :
ü Rantaman umum  mungguh lakuning prastawa (peristiwa)
ü Rantaman mligi (khusus) kang ana sambung rapete karo ayahan panatacara
3. Ngerti kepara apal urut-urutaning adicara
             4. Ngerti kanthi cetha adicara siji lan sijine. Lire ngerti peprincene:
ü Adicara apa
ü Sapa sing tanggung jawab
ü Sapa sing nindakake
ü Kepriye cak-cakane
ü Ubarampene (peralatan) apa wae
ü Kapan  wancine
          5. Panatacara bisaa ngacarani kabeh adicara kanthi apal tanpa teks
          6. Panatacara bisa mratelakake/nyebutake bab-bab kang magepokan karo adicara kanthi bener,  
                pener lan jangkep (lengkap)
          7. Panatacara melu ngenut  (mengikuti) lakuning saben adicara
          8. Panatacara tumanggap lan nuhoni karepe sing hamengku karsa
          9. Panatacara tumanggap lan nyembadani tuntunan pangarsa panitya
            10. Panatacara tansah koordinasi karo paraga liyane
            11. Panatacara tansah gawe reseping panggung/arena
            12. Panatacara tansah gawe tumataning ubarampe pahargyan
            13. Panatacara bisa gawe sengseming para tamu
            14. Panatacara  njumbuhake (menyesuaikan) metune pasugatan unjukan,
                  dhaharan lan hiburan
            15. Panatacara bisaa amurba swasana (tanggap akan situasi dan kondisi)


1.     UPACARA RUWATAN BARAYA AGENG  KI SARWITO SUWARNO
          23 Desember 2010

Para pepundhen ingkang dhahat pinundhi-pundhi
Para sesepuh, pinisepuh ingkang pantes sinudarsana
Bapak-ibu, kadang wredha, miwah kadang taruna ingkang dhahat kinurmatan

Mugi rahayu ingkang tansah pinanggih.
Sugeng pinanggih mugi kabagaswaran tansah kajiwa kasalira  ing jiwangga kula lan panjenengan sedaya
Ing dalu punika Bapak Sarwito Suwarno ujubing sedya  kepareng hanindakaken adat widi-widana ingkang sinengker ing Dhusun Kutuwates ngriki, nenggih Upacara  Ruwatan Sukerta. Wondene upacara ruwatan ing dalu punika kanthi hambabar pagelaran ringgit purwa sedalu natas kanthi lampahan  Murwakala  ingkang badhe  katindakaken dening  dhalang Ki Sugito saking Ngadisari, Karangmojo, Weru, Sukoharjo, dalah dipun sengkuyung dening  dhalang Ki Suratno, M. H. saking Semarang, miwah dhalang cilik Cendhekia saking Surakarta, Jawa Tengah.
Bapak-Ibu ingkang satuhu dhahat kinurmatan, ing dalu punika Ki Dhalang …………………………………..
Pinitados bapak Sarwito Suwarno kinen hangruwat :
1.     Putra-putri Bapak Sarwito Suwarno ingkang gunggungipun wonten 9, Kakung 4, Estri 5, kaleres wuragilipun kembar.
2.     Putra-putrinipun Bapak Drs. Suyoto/ Ibu Iswanti ingkang nggadhahi putra 3 : Estri- kakung-estri utawi Pancuran kaapit sendhang
3.     Putra-putrinipun Bapak Drs. Ihksan Raharjo/Ibu Sudewi ingkang nggadhahi putra 2: Kakung-Estri utawi Kedhana-Kedhini
4.     Putranipun Ibu Dra. Sutrisni, M.Sn. ingkang nggadhahi putra kembar
5.     Putra-Putri Ibu Supriyanti/Supriyanto, ingkang nggadhahi putra Kedhini-Kedhana

Kanthi Nyenyuwun Wonten Ngarsanipun Gusti Allah SWT mugi-mugi para putra ingkang rinuwat sageda luwar saking saru-siku-miwah bebenduning Gusti. Temahan dados jalma ingkang tansah pinayungan ing karahayon miwah kabagaswaran lair-batin, lulus raharja nir ing sambekala, nir baya, nir wikara. Amin.

Ing Wasana Bapak Sarwito Suwarno ugi boten kesupen ngaturaken Sugeng Warsa enggal 1 Sura 1943 Dal, utawi 1 Muharram 1431 Hijriyah. Mugi-mugi  masyarakat Kutuwates mliginipun sumarambah bangsa Indonesia tansah manggih yuwana basuki ing salaminipun.

Wasana sugeng hamriksani pagelaran ringgit purwa sedalu natas kanthi lampahan Murwakala ingkang badhe katindakaken dhalang Tiga Generasi inggih menika:
1.     Ki Sugito
2.     Ki  Suratno, SH, M. H.
3.     Dhalang Cilik  Cendhekia
Kanthi  sinengkuyung swantenipun swarawati: Nyi Sutrisni Suborini, M.Sn; Nyi Suratmi lan Nyi Supadmi
Miwah Karawitan  ..................ingkang dipunsesepuhi dening Bp ……………………………
Sugeng hamriksani, nuwun-nuwun. Matur nuwun.
Assalamu’alaikum Wr.Wb.
Nuwun, Panjenenganipun:



No comments:

Post a Comment